Herkes birtakım vakitler kendini makus hisseder, bilhassa de diğerlerinin hayatta sizden daha yeterli durumda olduğunu düşünüyorsanız. Bu türlü hissetmek yaygındır. Fakat bu hisler süreklilik arz ediyorsa ve kendinize yahut diğerlerine ziyan verecek biçimde hareket ediyorsanız, uzmanlara nazaran aşağılık kompleksiniz olabilir .

Aşağılık kompleksi terimini hepimiz biliyoruz, lakin çok azımız bu durumun kişinin günlük hayatında nasıl tesirlerde bulunduğunun farkında. Aşağılık kompleksi terimi, Kişisel Psikoloji'nin kurucusu ve babası Alfred Adler'den gelmektedir. Temelde, ağır bir ilişkin olmama hissini yahut daha az olma hissini söz etmek için kullanılan bir tabirdir.

Aşağılık kompleksi kişinin özelliklede çocukluk çağı tecrübelerinden kaynaklanabilmektedir. İddia edebileceğiniz üzere, kimi çocukluk tecrübeleri bir yetişkin olarak fikirlerinizi ve davranışlarınızı etkileyebilir. Bu bir "bilinçaltı deneyimi" olduğu için, tipik olarak bireye bağlı olarak farklı biçimlerde ortaya çıkabilmektedir. İşte uzmanlara nazaran aşağılık kompleksine sahip olabileceğinizi gösteren kimi işaretler.

1. Mükemmeliyetçilik

Bir aşağılık kompleksi ekseriyetle iki zıt biçimde kendini gösterir. Kimileri, kendilerini daha az hissetmelerine neden olan şeyi telafi etmek için çok aksiyona geçebilirler. Birey yaptığı her şeyde harikalık ve muvaffakiyet elde etmeye çalışabilir. Bazen durumu maskelemek için ukalalık boyutunda özgüven gösterisinden bulunulabilir.

2. Kendinizi daima art planda silik tutmak

Bir aşağılık kompleksinin ekseriyetle gösterdiği ikinci yol, kaçınan davranıştır . Örneğin, art planda kaybolarak daha rahat hissedebilirsiniz yahut reddedilmekten korktuğunuz için kendinizi toplumsal ortamlarda öne çıkarmaktan kaçınabilirsiniz.

3. Tenkide karşı çok hassasiyet

Aşağılık kompleksi olan beşerler, diğerlerinin ne düşündüğüne karşı son derece hassastırlar ve birçok vakit gücenilecek birşey olmadığında bile gücenirler. Her türlü tenkit uzun müddet sizinle kalacaktır. Küçük latifelere kibarca cevap veremez duruma gelirsiniz. Hürmet görmediğinizi hissederseniz, diğerlerini korkutmak ve "saldırıya uğrama" hissinizi azaltmak için saldırgan davranışlarda bulunabilirsiniz.

4. Diğerlerinde yanılgı bulma eğiliminiz vardır

Aşağılık kompleksiniz olduğunda, başka insanlarda kusur bulma alışkanlığınız olabilir. Örneğin, sizden daha başarılı olduğunu düşündüğünüz bir arkadaşınız olabilir. Aşağılık hisleriniz varsa, onlar için keyifli olmaktansa, meslek yollarının sanıldığı kadar güzel olmadığını kendinize söyleyebilirsiniz. Kimileri bunu bir adım daha ileri götürebilir ve başkalarına zorbalık yapabilir yahut onları daima olarak aşağılayabilir.

5. Yalnızca öteki insanlardan daha yeterli yaptığınızı düşündüğünüzde kendinizi güzel hissedersiniz

Kendinizi etrafınızdakilerle karşılaştırmak insan tabiatıdır. Lakin bunun dozu ayarlayamazsanız ve bununla başa çıkamadığınızda sıhhatsiz bir hal almaktadır.

Bunu sağlıklı bir formda ele alıyorsanız, odak noktanız kendinizi geliştirmek olacaktır. Fakat bir aşağılık kompleksiniz olduğunda, asıl odak noktanız öbür insanlardan daha âlâ olmak olabilir. Sağlıklı bir bakış açısına sahip beşerler kendi işlerine odaklanırlar ve muhtemelen diğerleriyle hayli âlâ işbirliği yaparlar.

Sağlıksız bakış açılarına sahip beşerler gösteriş yapmak için abartılı gösteriş davranışları sergilerler, başkalarını zayıf yahut daha az hissettirmeye çalışırlar. Asıl olan bu şahısların içeride, "acı verici" aşağılık hislerini örtbas etmeye çalışmalarıdır.

6. Beşerler size iltifat ettiğinde buna inanmazsınız

Çocukluğunuza kadar uzanan özgüven problemleriniz olduğunda, iltifatlara bakışınızı etkileyebilir. Aşağılık kompleksi olan beşerler olumlu geri bildirimlerle teselli edilmeyecekler yahut edilseler de bu durum çok uzun sürmeyecektir.

7. En kötüyü varsaymakta hızlısınızdır

Örneğin, bir randevu âlâ bir nedenle iptal olursa, muhtemelen sizi o kadar cazibeli bulmadıklarını düşündüğünüz için öbür bir randevu ayarlamayı reddedersiniz. En küçük ihlallerde bile çabucak pes eden beşerler, tipik olarak aşağılık kompleksine sahip olanlardır.

Egolarınız uğruna ayrıcalıklı kişi olmak istersiniz ve çoklukla tanıştığınız herkesten olumsuz sonuçlar beklersiniz.

Aşağılık kompleksi yalnızca size değil etrafınızdakilere de ziyan verir. Yani bu daha az olma hislerini yönetmek için yapabileceğiniz şeyler var. Birincisi, olumlu onaylama kelamlarıyla kendinizi sevmeyi deneyebilirsiniz. Ayrıyeten , kendinizi berbat hissettiğinizde kendinize inanç verici şeyler söyleyerek her gün olumlu kendi kendine konuşma yapabilirsiniz. Günlük tutmak, aşağılık hislerinizi ve bunların nereden geldiğini çözmenize de yardımcı olabilir.

Elbette terapi de yararlı olabilir. Uzmanlar "Bir terapist, çocukken yahut öbür bir travmatik olaydan almış olabileceğiniz eski yaraların kimilerinin üzerinde çalışmaya yardımcı olabilir, böylelikle güzelleşmeye başlayabilirsiniz" diyor.